دلایل بروز چاقی شکم

چاقی شکمی یکی از معضلاتی است که بدون توجه به جنسیت، هم در آقایان و هم در خانم‌ها و البته در سنین مختلف مشاهده می‌شود. این مشکل نه فقط از نظر ظاهری بلکه از نظر سلامتی نیز ممکن است روی افراد تاثیر منفی بگذارد، پس توجه به آن و سعی در یافتن دلیل چاقی شکمی و تلاش برای بهبود و کاهش میزان چربی تجمع یافته در ناحیه شکم بایستی یکی از اولویت‌های هر فرد مبتلا به چاقی شکم باشد.

اگر شما نیز جزء افرادی هستید که از چاقی شکمی گله‌مند بوده و به دنبال راه‌های آب کردن و به عبارتی کوچک کردن شکم خود و لاغری هستید در این مقاله با ما همراه باشید.

 متخصص تغذیه تهران دکتر مریم سبکتکین 

انواع چاقی شکم

چاقی شکم به هر نوع افزایش وزنی که در قسمت میانی بدن یعنی ناحیه شکم ایجاد ‌شود اطلاق می‌گردد که به دو نوع چربی زیر جلدی و چربی احشایی شکم تقسیم‌بندی می‌شوند.

• چربی زیرجلدی

چربی زیر جلدی همانطور که از اسمش پیداست درست زیر سطح پوست شما قرار می‌گیرد و حدود ۹۰ درصد از کل چربی بدن را تشکیل می‌دهد. چربی زیر پوست نرم است، طوری که به راحتی می‌توانید آن را در میان انگشتان خود بگیرید. این نوع چربی معمولاً در اطراف ران، باسن، و شکم یافت می‌شود.

این نوع چربی نقشی کلیدی در عملکرد بدن ایفا می‌کند، مثلاً اینکه این چربی‌ها بالشتک‌هایی در اطراف اندام‌ها، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها ایجاد و از آنها محافظت می‌کنند و همچنین در تنظیم دمای بدن نقش کمک کننده دارند.

• چربی احشایی

چربی احشایی ۱۰ درصد باقیمانده از کل چربی بدن شما را تشکیل می‌دهد، که غیر قابل لمس بوده و دیده نمی‌شوند و در قسمت‌های درونی‌تر بدن از جمله اطراف قلب، کلیه، روده، معده و کبد قرار دارد. چربی احشایی در صورتی که بیش از حد شده و توجهی به کاهش آن نشود در آینده ممکن است مشکلاتی از جمله دیابت، فشار خون، افزایش وزن، کلسترول بالا برای فرد ایجاد کند که تمامی این عوامل می‌توانند منجر به مشکلات بزرگتری چون ابتلاء فرد به بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت نوع دو و سکته شوند.

علت چاقی شکم در افراد لاغر

بهتر است به یاد داشته باشید که همیشه لاغر بودن به معنای داشتن زندگی سالم نیست و برخی از افراد لاغر نیز می‌توانند از چاقی شکم رنج ببرند. یکی از دلایل چربی شکم، سبک زندگی کم تحرک است. حتی افراد لاغر نیز می‌توانند زمان زیادی را جلوی تلویزیون یا جلوی صفحه کامپیوتر بگذرانند و این می‌تواند باعث شود که چربی اضافی در شکم آنها ته‌نشین شود.

رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده نیز می‌تواند باعث ایجاد چربی شکم، حتی در افراد لاغر شود. حتی اگر متابولیسم بدن فردی بتواند با غذایی که می‌خورد تنظیم شود تا به طور کلی فرد وزن اضافه نکند، بسیاری از چربی‌های فرآوری شده بدون در نظر گرفتن اندازه کلی آنها تمایل دارند در شکم کسانی که آنها را مصرف می‌کنند ذخیره شوند.

در خانم‌های لاغری که بارداری و زایمان‌ سزارین از سر گذرانده‌اند نیز می‌توان شاهد وجود چاقی شکمی بود چرا که کششی که به دنبال حمل نوزاد در شکم این خانم‌ها ایجاد می‌شود منجر به تضعیف عضلات شکمی شده و هر چند به میزان اندک می‌توانند محلی برای تجمع چربی ایجاد کنند. یائسگی و به دنبال آن تغییرات هورمونی در خانم‌ها نیز منجر به انتقال مقداری از چربی ازران و باسن به شکم می‌شود و حتی در این دوران بدن شروع به ذخیره چربی بیشتر از قبل نموده و باعث ایجاد شکم بزرگ در افراد لاغر می‌شود.

چه غذاهایی باعث چاقی شکم می‌شوند؟

مصرف بیش از حد غذاهای فرآوری شده و غذاهای سرشار از قند از علل شایع افزایش وزن و چاقی هستند. این نوع مواد غذایی می‌توانند متابولیسم بدن فرد را کاهش داده و مانع تلاش بدن برای کاهش میزان چربی تولید شده شوند. چربی‌های ترانس موجود در بسیاری از غذاها از جمله فست فودها و محصولات نان و شیرینی پزی مانند کلوچه و کراکر نیز می‌توانند باعث التهاب شده و منجر به چاقی شوند.

از جمله غذاهایی که موجبات چاقی شکم را برای افراد فراهم می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نوشیدنی‌های گازدار مثل سودا می‌توانند باعث ایجاد نفخ در شکم و نیز بزرگ شدن شکم گردند از سوی دیگر قند موجود در این نوشیدنی‌های می‌تواند در ابتلای فرد به بیماری‌هایی چون دیابت، مشکلات گوارشی و مشکلاتی تیروئید تاثیرگذار باشد.

مصرف مدام قندهای مصنوعی نیز علاوه بر چاقی شکم می‌تواند باعث ابتلای فرد به سایر بیماری‌ها چون فشار خون گردد.

فراورده‌های حاصل از شیر مثل بستنی، میلک شیک‌ها، و شکلات‌های شیری نیز برای سلامتی مضر بوده و باعث بروز شکم بزرگ در افراد می‌شوند. از دیگر مواد غذایی که باعث بزرگی شکم در افراد می‌شوند می‌توان به نوشیدنی‌های الکلی، آبمیوه‌ها، محصولات نمکی و شور، خوراکی‌ها و یا میان‌وعده‌های یخ زده مثل ناگت یا سیب زمینی سرخ شده، و گوشت‌های فراوری شده مثل سوسیس، همبرگر و … اشاره کرد.

آیا برنج باعث چاقی شکم می‌شود؟

طبیعتاً خوردن هر نوع مواد غذایی طبیعی و سالمی در حد استاندارد برای بدن لازم و ضروری است ولی وقتی مصرف آن بیش از حد مجاز شود ممکن است برای سلامتی مشکل ایجاد کند. برنج نیز از جمله مواد غذایی است که کربوهیدرات بالا داشته، چربی و قند کمی دارد، آسان هضم می‌شود، گلوتن ندارد و منبع خوبی از ویتامین‌های گروه B است پس بعد از انجام یک فعالیت سنگین در صورت مصرف برنج به راحتی می‌توان انرژی از دست رفته بدن را تامین کرد.

از طرفی به دلیل بالا بودن کربوهیدرات برنج و بالا بودن شاخص گلیسمی آن، با مصرف برنج میزان قند خون و به دنبال آن میزان انسولین بدن افزایش می‌یابد. و در صورتی که فرد فعالیت فیزیکی نداشته باشد، انسولین ترشح شده از پانکراس میزان گلوکز یا قند اضافی موجود در خون را به صورت انرژی و یا چربی در سلول‌ها ذخیره می‌کند که در صورت مصرف بی‌رویه می‌تواند منجر به تجمع چربی در شکم و چاقی شکم گردد.

کمبود چه ویتامینی باعث چاقی شکم می‌شود؟

بسیاری از ما تصور می‌کنیم که در صورت رعایت یک رژیم غذایی سالم و یا انجام مرتب ورزش می‌توانیم از داشتن شکمی صاف تا آخر عمر خود لذت ببریم، هر چند که تمام عوامل ذکر شده در حفظ سلامتی ما تاثیر بسزائی دارند ولی گاهی اوقات حتی با رعایت میزان کالری دریافتی و نیز میزان فعالیت استاندارد بدن در طول روز نیز از چاقی شکمی رنج می‌بریم.

یکی از مطالعاتی که در این خصوص صورت گرفته است نشان می‌دهد کمبود ویتامین D در بدن ارتباط مستقیمی با میزان چاقی شکمی دارد و کسانی که ویتامین D بدنشان اندک است از چاقی شکم رنج می‌برند. در این مطالعات نشان داده شده است که در زنان، هم چربی کل بدن و هم چربی شکمی با سطوح پایین ویتامین D مرتبط است، ولی بیشترین تاثیر را در افزایش چربی شکمی دارد. در مردان نیز، سطوح پایین ویتامین D به طور قابل توجهی با چربی در کبد و شکم مرتبط است .